Χτίζοντας την ατομική και ομαδική άμυνα

ΧΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΤΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΟΜΑΔΙΚΗ ΑΜΥΝΑ

Σε όλη μου την πορεία στο άθλημα του μπάσκετ έχοντας δει και παρατηρήσει τόσο τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα όσο και τα επαγγελματικά έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι για να διακριθεί μια ομάδα χρειάζεται να έχει μια δυνατή άμυνα.Εκείνο που επίσης όμως είναι άξιο αναφοράς είναι ότι δεν έχει σημασία το πόσο καλή είναι μια ομάδα επιθετικά καθότι η ιστορία έχει δείξει πως τέτοιες ομάδες όταν μπλοκάρουν επιθετικά και δεν έχουν φροντίσει να παίζουν δυνατή άμυνα χάνονται.Αντίθετα ομάδες που έχουν φροντίσει να παίζουν δυνατή άμυνα είναι πάντα μέσα στους στόχους που έχουν θέσει.Μπορεί να υπάρξει πάντα μια κακή επιθετική βραδιά αλλά σπάνια μια κακή αμυντική.Η άμυνα είναι θέμα θέλησης και πάθους.

Η καλή άμυνα στο μπάσκετ απαιτεί ταχύτητα και πειθαρχεία.Ωστόσο έχω παρατηρήσει πολλές φορές πως αρκετοί παίκτες για να καλύψουν τις αδυναμίες αυτές αναπτύσσουν μια σκληρότητα στην άμυνα τους.Δεν είναι απαραίτητο για κάποιον παίκτη που έχει την ικανότητα να παίξει άμυνα να παίζει με τέτοιο τρόπο.

Σε άλλους αθλητές έχει επικρατήσει η συνήθεια πως η άμυνα παίζεται παθητικά.Η παθητικότητα στην άμυνα δημιουργεί αρνητισμό στην ομάδα.Η επιθετικότητα είναι θετική.Παίκτες που μπορούν να χαλιναγωγήσουν την επιθετικότητα τους και να παίξουν έξυπνα στην άμυνα είναι συχνά οι καλύτεροι αμυντικοί.Η άμυνα των παικτών θα πρέπει να είναι πάντα επιθετική.

Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι ο καθένας μπορεί να μάθει να παίζει καλή άμυνα αν και εφόσον δουλεύει σκληρά και δίνει μεγάλη σημασία στις λεπτομέρειες των βασικών αρχών που διέπουν την άμυνα.Είναι γενικά αποδεκτό στο μπασκετικό κόσμο πως ένας παίκτης μπορεί πιο γρήγορα να μάθει να εκτελεί τις βασικές αμυντικές λειτουργίες παρά τις βασικές επιθετικές κινήσεις που θα χρειαστεί.Στην άμυνα η κίνηση,η επιθετικότητα και η πρόβλεψη μπορούν να καλύψουν πολλές από τις αδυναμίες ενός παίκτη.

Ο καλός αμυντικός θα αρχίσει να μαρκάρει τον παίκτη του από τα αποδυτήρια και θα συνεχίσει να το κάνει σε οποιοδήποτε μήκος και πλάτος του γηπέδου μέχρι να ακουστεί η κόρνα της λήξης του παιχνιδιού.Ο αντίπαλος θα πρέπει να γυρίσει στο σπίτι του ανησυχώντας μήπως πεταχτεί από κάποια γωνία ο αμυντικός που τον μάρκαρε στο παιχνίδι.Πρέπει να έχει εφιάλτες από την άμυνα που αντιμετώπισε η οποία φυσικά εντός του αγωνιστικού χώρου δεν πρέπει να τον αφήνει ούτε ένα δευτερόλεπτο ήσυχο.

Η σημερινή τάση που επικρατεί στο άθλημα είναι προς τον τομέα της άμυνας.Κάθε ομάδα που επιδιώκει την διάκριση οφείλει να βελτιώνει αυτόν τον τομέα χρόνο με το χρόνο καθώς είναι αναγκασμένες να βρίσκουν τρόπους να διασπούν τις σύγχρονες επιθετικές παραλλαγές που υπάρχουν μέσα στο παιχνίδι.

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο αμυντικός τοποθετεί τον εαυτό του ανάμεσα στον παίκτη που μαρκάρει και στο καλάθι,ειδικά αν μαρκάρει παίκτη με μπάλα η αρκετές φορές ανάμεσα στον παίκτη που μαρκάρει και την μπάλα.Οι δυο αυτές θέσεις άμυνας έχουν ως αποκλειστικό σκοπό να μειώσουν το πεδίο δράσης του επιθετικού αναγκάζοντας τον να κινείται συχνότερα και με πιο γρήγορο ρυθμό προκειμένου να βρει θέση ώστε να πάρει την μπάλα η να μετακινηθεί σε θέση όπου μπορεί να απειλήσει.

Ατομικές απαιτήσεις

Το αμυντικό παιχνίδι της ομάδας μπορεί να είναι τόσο αποτελεσματικό όσο η ατομική ικανότητα και αφοσίωση ενός παίκτη.Τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει είναι:

Επιθυμία και υπερηφάνεια

Ανεξάρτητα από το πώς ακούγεται ότι ένας παίκτης είναι αμυντικά καταρτισμένος,δεν θα μπορέσει ποτέ να είναι αποτελεσματικός αν δεν έχει δυο ιδιότητες.Η σκληρή άμυνα απαιτεί και πολύ σκληρή δουλειά και μεγάλη αποφασιστικότητα προσφέροντας όμως ελάχιστη αναγνώριση.Ένας καλός αμυντικός εργάζεται ακατάπαυστα ακόμα και όταν είναι κουρασμένος.Η υπερηφάνεια είναι η ικανοποίηση που νιώθει ο αμυντικός όταν γνωρίζει πως επιτέλεσε πολύ καλά το έργο του γνωρίζοντας παράλληλα πως αυτό μπορεί να μην του δίνει καμία πίστωση.

Πνευματική εγρήγορση και επιθετικότητα

Ο παίκτης που αντιδρά άμεσα θα είναι σε θέση να καλύψει παίκτες που υπό άλλες συνθήκες θα έμεναν αφύλακτοι,ειδικά σε καταστάσεις αμυντικού transition βάζοντας έτσι τα επιθετικά πλάνα του αντιπάλου σε μειονεκτική θέση.Αυτές οι δυο ικανότητες μπορούν να θέσουν τον αντίπαλο σε στασιμότητα ακόμα και όταν επιτίθεται.

Πρόβλεψη και προσαρμογή

Πρόβλεψη είναι η ικανότητα που έχει κάποιος παίκτης να διαβάζει την επόμενη κίνηση της επίθεσης.Μπορεί να καταλάβει πότε μια πάσα μπορεί να κλαπεί η πότε μια αλλαγή στο μαρκάρισμα μπορεί να είναι επωφελής για την ομάδα.Από κει και πέρα το πώς ο παίκτης θα αντιδράσει έχει να κάνει με την προσαρμοστικότητα του η οποία απορρέει από την σωστή αμυντική στάση.Αυτό δεν στηρίζεται εξ’ ολοκλήρου στο ένστικτο του παίκτη αλλά και στο διάβασμα του παιχνιδιού από την ώρα που ξεκίνησε.

Ταχύτητα

Η ταχύτητα(τρέξιμο) είναι η ικανότητα που έχει ένας παίκτης να μετακινείται από το ένα σημείο του γηπέδου στο άλλο πιο γρήγορα από ότι κάποιος άλλος παίκτης που δεν τρέχει.Η ταχύτητα είναι αυτή που επιτρέπει σε κάποιον παίκτη να ανακτήσει αμυντικά λάθη στα οποία υπέπεσε δημιουργώντας μια καινούργια αμυντική θέση με τον λιγότερο κίνδυνο για όλη την υπόλοιπη ομάδα.Η ταχύτητα των ποδιών και των χεριών παρενοχλεί συστηματικά την ομάδα που επιτίθεται και της επιτρέπει πολλές φορές να είναι σε πιο πλεονεκτική θέση.

Ο στόχος μιας ομάδας που παίζει άμυνα είναι να αποτρέψει τον αντίπαλο από το να σκοράρει.Όλοι όμως γνωρίζουν πως αυτό είναι αδύνατον.Αυτό όμως που είναι δυνατόν είναι ότι η άμυνα μπορεί να δυσκολέψει την επίτευξη ενός καλαθιού από την επίθεση με τους εξής τρόπους:

-Αναγκάζοντας την επίθεση να περάσει την μπάλα σε παίκτες που δεν έχουν μεγάλα ποσοστά ευστοχίας η σε μέρη του γηπέδου όπου η άμυνα μπορεί να παίξει άμυνα overplay.

-Απαγόρευση του αιφνιδιασμού.

-Εξαναγκάζοντας τους σουτέρ να σουτάρουν από άλλη θέση,με πίεση χρόνου και έξω από το πεδίο βολής τους.

Από τα παραπάνω μπορεί να δει κανείς με ποιο τρόπο μπορεί μια ομάδα να περιορίσει την επίθεση του αντιπάλου.Ο προπονητής μπορεί να χρησιμοποιήσει πολλές μεθόδους αλλά η πιο σημαντική είναι να έχει όλους τους παίκτες διαθέσιμους.

Κατά την άποψη μου η πιο σωστή άμυνα είναι αυτή που περιορίζει την επιθετικότητα του αντιπάλου.Η καλή άμυνα μια ομάδας ενσωματώνει τόσο στοιχεία από την άμυνα man to man όσο και από τη ζώνη.Ο πρωταρχικός στόχος στην άμυνα man to man είναι πρώτα ο παίκτης και μετά η μπάλα.Ωστόσο πολλές ομάδες που παίζουν man to man χρησιμοποιούν  μακριά από τη μπάλα αρχές της άμυνας  ζώνης.Προστατεύουν την αδύνατη πλευρά από τις διεισδύσεις και συμπιέζουν την άμυνα κοντά στο καλάθι.

Οι άμυνες ζώνης δίνουν έμφαση πρώτα στην μπάλα και μετά στον παίκτη.Σε κάθε περίπτωση όμως στον παίκτη που έχει την μπάλα εφαρμόζονται οι αρχές της άμυνας man to man.

Σε μακρινές εποχές κάποιος παίκτης που έπαιζε ζώνη μάρκαρε ένα συγκεκριμένο χώρο.Σήμερα τα πράγματα δεν είναι έτσι.

Επιλογή άμυνας

Οποιαδήποτε άμυνα κι αν επιλέξει μια ομάδα θα πρέπει:

1.Να γνωρίζουν οι παίκτες ότι δεν πρέπει να επιτρέψουν στην επίθεση να πάρει την μπάλα χωρίς να νιώσουν πίεση.

2.Ο προπονητής δεν πρέπει να χρησιμοποιεί απλή άμυνα σε όλο το παιχνίδι.

3.Προσαρμογή της άμυνας στο επιθετικό στυλ του αντιπάλου.

4.Κατανόηση της επιλογής της άμυνας και σωστή διδαχή στους παίκτες.

Χρειάζεται πολύ σκληρή δουλειά για να βελτιωθεί η άμυνα μιας ομάδας και θα πρέπει να έχει:

-Επικοινωνία

-Προσαρμοστικότητα στον αντίπαλο

Να είναι:

-Απλή για να μπορούν να την μάθουν οι παίκτες

-Περίπλοκη για τον αντίπαλο

Η αμυντική ικανότητα βασίζεται στους εξής παράγοντες:

1.Σκληρή δουλειά.

2.Πειθαρχία.

3.Αποφασιστικότητα.

4.Συγκέντρωση.

5.Υπευθυνότητα.

6.Συνεργασία

7.Σωματικός και ψυχικός συντονισμός.

8.Ταχύτητα.

9.Προθυμία.

10.Υπερηφάνια.

Όταν οι προπονητές κάνουν scouting στους αντιπάλους κάνουν προεπισκόπηση στις άμυνες.Η εμφάνιση μιας πολλαπλής άμυνας μπορεί να δυσκολέψει τον αντίπαλο.Αυτό αναγκάζει τον αντίπαλο προπονητή να σπαταλάει χρόνο ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει επιθετικά την ίδια στιγμή που οι βασικοί παίκτες ξεκουράζονται.

Ένας καλός προπονητής πρέπει να πιέζει τις ομάδες που κρατάνε την μπάλα στην λήξη του παιχνιδιού η στο τέλος μιας περιόδου.Οι ομάδες που μένουν στάσιμες σε τέτοιες καταστάσεις συνήθως δεν κοιτούν καν το καλάθι και είναι εύκολο να αποπροσανατολιστούν.Οι ομάδες που είναι μπροστά στο σκορ σε τέτοιες καταστάσεις δεν θα πρέπει να γίνονται παθητικές και να χαλαρώνουν ούτε στην άμυνα ούτε στην επίθεση.

Όλες οι ομάδες θα πρέπει να είναι έτοιμες να πιέσουν κάποια στιγμή ειδικά στα τελευταία λεπτά του παιχνιδιού.Η αμυντική επιθετικότητα θα αναγκάσει τον αντίπαλο να κινηθεί εκτός των ορίων του.

Αμυντικά μια ομάδα πρέπει να αλλάζει το ρυθμό του παιχνιδιού προς όφελος της.Θα πρέπει να εκπλήσσουν και να μπερδεύουν τον αντίπαλο.Είναι καλό γενικά μερικές αμυντικές παραλλαγές να παρουσιάζονται στο δεύτερο ημίχρονο η προς το τέλος του πρώτου ημιχρόνου ώστε να αναγκάσει τον αντίπαλο προπονητή να ξοδέψει χρόνο στην ανάπαυλα αναζητώντας τρόπους αντιμετώπισης μιας άμυνας που δεν θα ξαναχρησιμοποιηθεί.

Νικήτρια ομάδα στο μπάσκετ αναδεικνύεται συνήθως η ομάδας που έχει καλό αμυντικό transition.Είναι πολύ σημαντικό να διατηρείται η αμυντική ισορροπία.Πρέπει πάντα να υπάρχει κάποιος παίκτης ασφαλείας στην άμυνα ώστε να μπορεί να αποτρέπει τον αντίπαλο από το να σκοράρει ένα εύκολο καλάθι χωρίς αυτό να επηρεάζει την επιθετική δραστηριότητα.Μια ομάδα θα πρέπει να έχει:

-Τρεις επιθετικούς ριμπάουντερ

-Έναν παίκτη που είναι μεταξύ της άμυνας και της επίθεσης και πηγαίνει στην μπάλα μόνο αν η κατοχή είναι εξασφαλισμένη

-Έναν παίκτη που εξασφαλίζει την αμυντική ασφάλεια.

Προετοιμασία

Η αμυντική προετοιμασία ξεκινάει από την πρώτη μέρα.Οι βασικές αμυντικές αρχές είναι απαραίτητες και θα πρέπει να ασκούνται καθ όλη την διάρκεια της χρονιάς.

Η ομάδα θα πρέπει να προπονείται στα double team,να δουλεύει επάνω σε όλες τις πτυχές του man to man,της ζώνης και του zone press.Θα πρέπει να διδαχθούν όλες οι τεχνικές άμυνας στην baseline καθώς και οι αμυντικές αρχές μακριά από τη μπάλα.Αν η ομάδα πρέπει να παίζει επιθετική άμυνα τότε οι παίκτες θα πρέπει να διδαχθούν και το overplay.Αν όχι τότε θα πρέπει να διδαχθούν την άμυνα σε απόσταση μιας πάσας.Είναι καλό κανένας παίκτης να μην επιτρέπει να κόβει ο αντίπαλος μπροστά του και να παίρνει την μπάλα σε μέρος που μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνος.

Η έμφαση στην άμυνα επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:

1.Επιμονή στην λεπτομέρεια κατά την εκτέλεση της άμυνας.

2.Χωρισμός του αμυντικού τομέα σε επιμέρους τμήματα ώστε να διδαχθεί καλύτερα.

3.Προπόνηση στις τεχνικές της άμυνας χωριστά σε κάθε προπόνηση.

4.Ανάπτυξη κανόνων για κάθε φάση της άμυνας.

5.Αμυντικές ασκήσεις σε κάθε προπόνηση

6.Άμεση διόρθωση σε κάθε παραβίαση των βασικών αρχών άμυνας.

7.Επιβράβευση του καλού αμυντικού παιχνιδιού.

Καθορισμός της ομαδικής άμυνας

Το υλικό μια ομάδας θα πρέπει να χωριστεί σε επιμέρους τμήματα.Σε γενικές γραμμές μια ομάδα θα πρέπει να ανήκει σε ένα από τα ακόλουθα τμήματα:

1.Πέντε παίκτες ψηλότεροι από το μέσο όρο της ομάδας.

Αν επιλεγεί η άμυνα man to man θα πρέπει να είναι μια χαλαρή άμυνα.Αν ο προπονητής προτιμήσει την ζώνη τότε ένα παθητικό είδος θα ήταν το καλύτερο.Σε αυτό το είδος άμυνας οι παίκτες μπορούν να υπερασπιστούν το καλάθι.Όταν χρειαστεί πίεση τότε το καλύτερο είδος θα είναι η πίεση στο μισό γήπεδο.Οι πιο γρήγοροι παίκτες οδηγούν την μπάλα προς την γραμμή του κέντρου και όλη η υπόλοιπη ομάδα πιέζει στο μισό γήπεδο.

2.Τέσσερις ψηλοί παίκτες και ένας γρήγορος κοντός.

Η άμυνα man to man είναι χαλαρή ενώ αν επιλεγεί ζώνη αυτή θα έχει σχηματισμό 1-2-2 κατά τον οποίο ο κοντός παίκτης δίνει την ελευθερία της πρόβλεψης.Αν επιλεγεί πίεση η καλύτερη λύση θα είναι η πίεση στο μισό γήπεδο με τον κοντό παίκτη να πιέζει προς το κέντρο του γηπέδου και την υπόλοιπη ομάδα να ασκεί πίεση στο μισό γήπεδο.

3.Τρεις ψηλοί παίκτες και δυο κοντοί.

Η άμυνα man to man είναι κανονική ενώ αν επιλεγεί ζώνη αυτή θα έχει σχηματισμό 2-1-2 η 2-3.Ένας συνδυασμός άμυνας η μια άμυνα πίεσης που θα μπορούσε να επεκταθεί σε 2-2-1 full court press.

4.Δυο ψηλοί παίκτες και τρεις κοντοί.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί οποιοσδήποτε τύπος άμυνας man to man.Σε περίπτωση άμυνας ζώνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί η 3-2 η 1-2-2 η 1-3-1 η ένας συνδυασμός αυτών.Αν η ομάδα επιχειρήσει να πιέσει μπορεί να χρησιμοποιήσει οποιαδήποτε άμυνα πίεσης είτε στο μισό είτε στα ¾ είτε σε ολόκληρο το γήπεδο.

5.Ένας ψηλός παίκτης και τέσσερις κοντοί.

Η άμυνα man to man σε τέτοιες περιπτώσεις είναι άμυνα αλλαγών.Αλλαγές σε κάθε cross κόψιμο η μετακίνηση προς το καλάθι και μόνιμο μαρκάρισμα σε κάθε διαγώνιο κόψιμο. Σε περίπτωση άμυνας ζώνης μπορεί να χρησιμοποιηθεί 2-2-1 ή η 1-3-1.Σε κάθε περίπτωση ο ψηλός παίκτης μένει κοντά στο καλάθι.

6.Πέντε κοντοί παίκτες.

Σε αυτή τη περίπτωση η ομάδα μπορεί να παίξει με κλειστό man to man και παγίδες στον εξωτερικό ντριμπλέρ με ταυτόχρονη επέκταση του στο μισό γήπεδο.Μπορεί επίσης να παίξει man to man σε ολόκληρο το γήπεδο.Αν επιλεγεί zone press τότε όλοι οι παίκτες μπορούν να παίξουν άρνηση και να καταλήξουν σε μια ζώνη 2-3 με έμφαση στην πίεση στο μπροστά μέρος του γηπέδου.

Ομαδικές αρχές

Όλες οι άμυνες man to man,ζώνης και οι συνδυασμοί τους βασίζονται στις παρακάτω αρχές:

1.Μείωση του υψηλού ποσοστού ευστοχίας.

2.Μείωση του αριθμού των σουτ κάτω από τα 5 μέτρα.

3.Περιορισμός της δεύτερης ευκαιρίας για τον αντίπαλο.

4.Εξάλειψη του λάθους.

5.Ελεγχόμενη επιθετικότητα.

6.Αποτροπή διείσδυσης του αντιπάλου.

Επαναλαμβάνω πως ο στόχος του αθλήματος στο αμυντικό κομμάτι είναι να αποτρέψει τον αντίπαλο από το να βάλει καλάθι.Αυτό όμως πρακτικά είναι αδύνατο.Πιο εφικτό είναι η ομάδα να προσπαθήσει να βγάλει εκτός επιθετικού ρυθμού τον αντίπαλο και να προσπαθήσει να κρατήσει την μπάλα μακριά από τον καλύτερο παίκτη της.