Δυνατά σημεία-Αδυναμίες

Πρέπει οι αθλητές να προπονούνται για τη βελτίωση των αδυναμιών τους ή θα πρέπει να δίνουν έμφαση στα δυνατά τους σημεία κατά την προπονητική διαδικασία; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι φυσικά ότι εξαρτάται. Η σχέση μεταξύ οργανισμού και περιβάλλοντος καθορίζει τα δυνατά σημεία και τις αδυναμίες των αθλητών.

Με βάση την αξιολόγηση των δυνατοτήτων και των αδυναμιών προτείνονται στόχοι κατάρτισης. Το ερώτημα είναι και πάλι αν πρέπει να εργαστούμε περισσότερο στα δυνατά σημεία ή να διορθώσουμε τις αδυναμίες.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ δυνατών και αδύνατων σημείων; Eίναι αντιστρόφως ανάλογες; Οι αδυναμίες σας περιορίζουν τις δυνάμεις σας ή/και το αντίστροφο; Μπορείτε να αποφύγετε την προβολή των αδυναμιών σας και να τονίσετε τα δυνατά σας σημεία με ορισμένες τακτικές και στρατηγικές αποφάσεις και σχέδια; Ή δεν υπάρχει κανένας τρόπος να το αποφύγετε;

Στην άρση βαρών το πόσο βάρος μπορεί να σηκώσει κάποιος καθορίζεται από τον πιο αδύναμο κρίκο/σημείο της κίνησης και έτσι για να βελτιωθεί η δύναμη στην ανύψωση (με προχωρημένους αθλητές) πρέπει να διορθωθούν οι αδύναμοι κρίκοι με ειδικές ασκήσεις. Έτσι, η τέχνη και η επιστήμη της προπόνησης είναι να βρεθεί ο καλύτερος τρόπος για να βελτιωθεί ο αδύναμος κρίκος και να ενσωματωθεί στην πλήρη κίνηση. Εν πάση περιπτώσει, ακόμη και σε αυτό το "σειριακό" πρόβλημα (η δύναμη της αλυσίδας καθορίζεται από τον πιο αδύναμο κρίκο) μπορεί να υπάρχει ο τρόπος να το παρακάμψετε: αν αποκτήσετε την ορισμένη ταχύτητα για να περάσετε από το σημείο εμπλοκής, τότε "καλύπτετε" τον αδύναμο κρίκο σας και δουλεύετε γύρω από αυτόν. Αν η εκρηκτική σας δύναμη είναι η δύναμή σας, τότε μπορείτε να την αξιοποιήσετε για να "επιταχύνετε" μέσα από το αδύναμο σημείο σας. Η εύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ των αδυναμιών και των δυνατών σημείων με βάση την ατομική αξιολόγηση και εκτίμηση έχει τεράστια σημασία για τον σχεδιασμό και τον προγραμματισμό της προπονητικής διαδικασίας.

Πολλοί προτείνουν ενδελεχή ανάλυση των δυνάμεων και των αδυναμιών του ατόμου χρησιμοποιώντας το Προφίλ Ισχύος και το Προφίλ Κόπωσης και με βάση αυτή την ανάλυση σχεδιάζουν την προπονητική διαδικασία και τις αγωνιστικές στρατηγικές. Με βάση τα συγκεκριμένα τεστ, μπορεί κανείς να εκφράσει διαφορετικά αποτελέσματα στη νευρομυϊκή ισχύ, τη γλυκολιτική ικανότητα, την αερόβια ισχύ και το γαλακτικό κατώφλι και να προκύψει ένα συγκεκριμένο πρότυπο αθλητών. Το ερώτημα και πάλι είναι αν η προπόνηση στις αδυναμίες σας πρόκειται να μειώσει τα δυνατά σας σημεία; Για παράδειγμα, η προπόνηση στο γαλακτικό σας κατώφλι θα μειώσει τη νευρομυϊκή σας δύναμη;  Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πολύπλοκη. Γνωρίζουμε ότι οι σπρίντερ στερούνται αντοχής και οι δρομείς αντοχής στερούνται ταχύτητας και εκρηκτικότητας. Αυτή είναι μια συνηθισμένη αντίστροφη σχέση στη φυσιολογία: ισχύς έναντι χωρητικότητας. Αλλά αυτό είναι φύση ή ικανότητα; Είναι η προπόνηση ο μοναδικός παράγοντας που επηρεάζει αυτή την "αντιστάθμιση" ή είναι η "φυσική επιλογή" όπου οι πιο εκρηκτικοί αθλητές κλίνουν προς τις εκρηκτικές δραστηριότητες και οι αθλητές αντοχής κλίνουν προς τις δραστηριότητες αντοχής;

Αυτό σημαίνει ότι δεν είμαστε σε θέση να βελτιώσουμε την εκρηκτικότητά μας ή/και την αντοχή μας σε κάποιο βαθμό; Μπορούμε να δούμε πολλούς αθλητές δύναμης εκτός φόρμας εξαιτίας του φόβου της αερόβιας προπόνησης- ακούμε επίσης πολλούς ισχυρισμούς σχετικά με την προπόνηση σαν μαραθωνοδρόμος ή σπρίντερ, όπως "αν κάνετε αερόβια προπόνηση θα μοιάζετε με μαραθωνοδρόμο και αν προπονείστε σαν σπρίντερ θα μοιάζετε με έναν από αυτούς".

Επιστρέφοντας στη συζήτησή μας για τα δυνατά σημεία έναντι των αδυναμιών  κάποιος πρέπει να δουλέψει και στα δύο και να λάβει υπόψη του την πολύπλοκη σχέση τους (μεταξύ τους και με βάση τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος). Το υγιές σχέδιο προπόνησης πρέπει να περιλαμβάνει έμφαση στα δυνατά σημεία-αδυναμίες όπως απεικονίζεται στο πίνακα:

Στα ομαδικά αθλήματα κατά τις πρώτες προπαρασκευαστικές περιόδους, ο προπονητής πρέπει να εντοπίζει τις αδυναμίες και τα δυνατά σημεία των μεμονωμένων παικτών, των υπομονάδων και της ομάδας γενικά και να επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση των αδυναμιών. Καθώς εξελίσσεται η προπαρασκευαστική περίοδος, ο προπονητής θα πρέπει να αναπτύσσει σύστημα παιχνιδιού που κρύβει τις αδυναμίες και τονίζει τα δυνατά σημεία των μεμονωμένων παικτών. Η εργασία πάνω στα δυνατά σημεία ενισχύει επίσης την αυτοπεποίθηση της ομάδας.

Ένα άλλο ζήτημα που αξίζει να εξεταστεί είναι η επιλογή της απότομης ή ομαλής μετάβασης μεταξύ της έμφασης.

Μπορώ να δω μια σύνδεση μεταξύ αυτού και της ανάπτυξης της αθλητικής φόρμας, της διατήρησης και της χρονικής απώλειας. Δουλεύοντας πάνω στις αδυναμίες σας με ειδικές ασκήσεις στο πρώιμο μέρος της προπαρασκευαστικής περιόδου και προχωρώντας με μεγαλύτερη έμφαση όσο πλησιάζουν οι αγώνες και στην κορύφωση όταν ξεκινούν οι επίσημες υποχρεώσεις.

Εφαρμόζοντας την έννοια των δυνατών σημείων-αδυναμιών, μαζί με τις έννοιες της ανάπτυξης της αθλητικής φόρμας, μπορεί κανείς να λάβει ευκολότερα αποφάσεις σχεδιασμού στην προπονητική διαδικασία. Μια έννοια που ταιριάζει επίσης καλά είναι η μεταβλητότητα-σταθερότητα στην απόδοση, αλλά αυτό είναι το θέμα για κάποια άλλη στιγμή και ταιριάζει καλά με την ιδέα της αθλητικής φόρμας.