Η διδασκαλία και η χρήση των πολλαπλών αλλαγών άμυνας

Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΑΜΥΝΑΣ

Οι πολλαπλές εναλλαγές της άμυνας συχνά βγάζουν εκτός επιθετικού ρυθμού τις ομάδες,χαμηλώνουν τα ποσοστά ευστοχίας τους και περιορίζουν σημαντικά τις κατοχές τους.Κατά συνέπεια το μπάσκετ όπως παίζεται σήμερα απαιτεί τη χρήση πολλαπλής άμυνας όπου αυτό είναι αναγκαίο.Ωστόσο η προσωπική μου άποψη είναι πως μια πιεστική άμυνα man to man είναι αρκετά καλή για την βάση μιας ομάδας.

Ας πούμε ότι μια ομάδα χρησιμοποιεί την πιεστική άμυνα man to man ως την βασική της άμυνα στο μεγαλύτερο μέρος του παιχνιδιού.Όλες οι υπόλοιπες άμυνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν είτε για αλλαγή του ρυθμού είτε για αλλαγή της στρατηγικής.Δεν χρειάζεται να αφιερώσει μια ομάδα πάρα πολύ χρόνο με τις άλλες μορφές άμυνας.Η εκτέλεση τους θα αφήσει πολλά κενά στους παίκτες που δεν την παίζουν λεπτομερώς ενώ η εκτέλεση τους ακολουθώντας τις βασικές αρχές μπορεί να έχει εκπληκτικά αποτελέσματα και να μπερδέψει τον αντίπαλο.Η εξήγηση για το πώς ο αντίπαλος μπορεί να μπερδευτεί είναι απλή.Όταν διαταράσσεται η ισορροπία της επίθεσης χαλάει και η αρμονία του μυαλού.

Όπως ανέφερα προηγουμένως πολλές ομάδες κάνουν χρήση πολλαπλών αλλαγών άμυνας.Οι αλλαγές σε άμυνες ζώνης είναι πολύ διαδεδομένες τα τελευταία χρόνια.Μια ομάδα μπορεί να ξεκινήσει με άμυνα ζώνης 1-3-1 αλλά αν ο αντίπαλος είναι εύστοχος από τις γωνίες τότε ίσως ο προπονητής να την αλλάξει σε ζώνη 2-3.Συνήθως η άμυνα αλλάζει όταν φτάσει στο maximum των πόντων που μπορεί να δεχθεί ώστε να κριθεί αναποτελεσματική.Αν η ομάδα δεχθεί έξι πόντους σε ζώνη 1-3-1 τότε να γυρίσει σε ζώνη 2-3 κ.ο.κ.

Φυσικά όλες οι ομάδες είναι διατεθειμένες να αλλάξουν άμυνα αν ο αντίπαλος σκοράρει με μεγάλη συχνότητα.Προσωπικά όμως θα προτιμούσα να μην περιμένω να συμβεί αυτό.Είναι πολύ καλύτερο να εναλλάσσονται οι άμυνες σε ολόκληρο το παιχνίδι ώστε να μην μπορεί ο αντίπαλος να προσαρμοστεί εύκολα.

Οι αλλαγές μιας ομάδας στον αμυντικό τομέα μπορούν να την βοηθήσουν και επιθετικά.Δουλεύοντας στην προπόνηση πολλαπλές άμυνες η επίθεση μπορεί να κατανοήσει το πώς θα αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις όταν τις χρησιμοποιήσει ο αντίπαλος.Κάτω από αυτές τις συνθήκες θα είναι εξαιρετικά σπάνιο για μια ομάδα να αφιερώσει πολύτιμο χρόνο από την προπόνηση και να ασχοληθεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο αντιμετώπισης που χρησιμοποιεί κάποιος αντίπαλος.

Προϋποθέσεις για την χρήση ειδικής άμυνας

Αν ο point guard είναι αυτός που έχει την ευθύνη να κοινοποιήσει σε όλους την αλλαγή άμυνας τότε η μόνη εξαίρεση που επιτρέπεται να γίνει σε αυτό είναι αν υπάρχει αρκετός χρόνος ώστε ο προπονητής να δώσει το σινιάλο η να συζητήσει με τον παίκτη την αλλαγή αυτής της άμυνας.Με βάση την γνώση του προπονητή επάνω στον αντίπαλο είναι απαραίτητο να επισημανθούν οι αμυντικές προτεραιότητες των παικτών.Ωστόσο μέσα στο παιχνίδι ίσως δημιουργηθούν οι συνθήκες ώστε να χρησιμοποιηθούν ακόμα πιο εξειδικευμένες άμυνες.Οι παίκτες θα πρέπει να είναι πάρα πολύ καλά προετοιμασμένοι σε αυτό τον τομέα ώστε να ανταποκρίνονται αυτόματα σε τέτοιες καταστάσεις.

Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι οι εξής:

Άστοχο σουτ

Σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζονται γρήγορες επιστροφές ώστε η ομάδα να αποτρέψει τον αιφνιδιασμό του αντιπάλου.

Άμυνα σε άουτ από την Baseline

Όταν ο αντίπαλος έχει την μπάλα κάτω από το καλάθι,ο προπονητής φωνάζει για την επιλογή άμυνας.Όταν ο αντίπαλος πάρει την μπάλα στα χέρια του τότε ο point guard επαναλαμβάνει την άμυνα που θα παίξει η ομάδα.

Άμυνα σε άουτ από την Sideline

Αυτή την άμυνα την φωνάζει ο παίκτης που έχει προκαθορίσει ο προπονητής από πριν.Συνήθως ο point guard.Έχει μεγάλη σημασία αν η μπάλα επαναφέρεται από την πλευρά που αμύνεται η ομάδα η από την πλευρά που αμύνεται ο αντίπαλος.Κάθε προπονητής έχει ειδικές άμυνες για κάθε κατάσταση ξεχωριστά.Μπορεί να τοποθετήσει ένα ψηλό παίκτη στην άμυνα επαναφοράς η να χρησιμοποιήσει τον παίκτη αυτόν κάπου αλλού.Ο παίκτης που επαναφέρει την μπάλα δεν έχει ντρίμπλα και δεν μπορεί να κινηθεί μέσα στο γήπεδο.Γι αυτό το λόγο πολλοί προπονητές επιλέγουν να μην μαρκάρουν αυτόν τον παίκτη τη συγκεκριμένη στιγμή.Αντί αυτού χρησιμοποιούν τον extra παίκτη για παγίδα η ελεύθερο με κάποιο άλλο σκοπό.

Εύστοχο σουτ

Σε αυτή την περίπτωση μετά από επιτυχημένο καλάθι ο point guard είναι  υπεύθυνος να κοινοποιήσει την άμυνα που θα παίξει η ομάδα.

Καταστάσεις  με bonus ελευθέρων βολών

Οι συνθήκες του παιχνιδιού έχουν άμεση σχέση με την αμυντική στρατηγική.Ένα παράδειγμα γι αυτό είναι η κατάσταση με την συμπλήρωση των φάουλ και τις ελεύθερες βολές.Όταν μια ομάδα βρεθεί σε μια τέτοια κατάσταση θα πρέπει να επιλέξει να παίξει μια άμυνα που θα ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα να φθείρει περισσότερο τους παίκτες με φάουλ αφενός και να μην οδηγεί τους αντιπάλους στην γραμμή των βολών αφετέρου.Μετά από μια χαμένη βολή ανεξάρτητα με το τι απαιτεί η περίσταση ο παίκτης πρέπει να γυρίζει στο κέντρο του γηπέδου σε κατάσταση  man to man μέχρι όλη η ομάδα να επιστρέψει και να ξαναγυρίσουν σε κατάσταση ζώνης.Ο παίκτης ποτέ δεν πρέπει να παίζει 100% του χρόνου σε κατάσταση ζώνης.

Άμυνα με την ομάδα πίσω στο σκορ

Αν η ομάδα είναι πολύ πίσω στο σκορ τότε θα χρειαστεί να παίξει μια άμυνα με συνεχείς παγίδες.Ο τύπος αυτός της άμυνας με τις συνεχείς παγίδες χρησιμοποιείται μόνο όταν η κατάσταση είναι απελπιστική.Αν από την άλλη η ομάδα είναι πολύ μπροστά μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα χαλαρό man to man η μιας μορφής ζώνη που θα μπορεί να αντισταθμίσει την επιθετική παραγωγικότητα του αντιπάλου.Στις ομάδες που βρίσκονται πολύ πίσω στο σκορ συνήθως οι προσπάθειες πάνε στον καλύτερο χειριστή και στον καλύτερο σουτέρ.Η χρήση της ζώνης σαν άμυνα τρώει πιο πολύ χρόνο από τον αντίπαλο και προστατεύει την ομάδα από τα προαναφερθέντα χαρακτηριστικά των παικτών.

Η άμυνα είναι αυτή που χαρακτηρίζει μια ομάδα.Δίνει ταυτότητα και την κατανέμει στις καλές,στις μέτριες η στις κακές.Ως εκ τούτου μια καλά προπονημένη ομάδα αμυντικά θα πρέπει να δείχνει σταθερότητα.Οι ομάδες που εξαρτώνται από την επίθεση μπορεί να πάθουν μεγάλη ζημιά αν οι σουτέρ τους δεν βρεθούν σε καλή μέρα.Όσο περισσότερη ενέργεια βάζει μια ομάδα στην άμυνα τόσο μεγαλύτερη είναι και η ανταμοιβή της.

Μεταφορά από την επίθεση στην άμυνα (Transition)

Οι συνεχείς αλλαγές άμυνας συνήθως βγάζουν εκτός ρυθμού την επιθετική ισχύ του αντιπάλου.Αυτό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό απέναντι σε ομάδες που χρησιμοποιούν πολλά Play με παραλλαγές για να βρουν σουτ.Η αμφιβολία και η σύγχυση σχετικά με το είδος της άμυνας που αντιμετωπίζουν τους ωθεί όχι μόνο να μην μπορούν να βρουν σουτ αλλά και να χάνουν την μπάλα.Ωστόσο όλοι πρέπει να γνωρίζουν πως η άμυνα ξεκινάει αμέσως μετά το τέλος της επίθεσης μας.

Έλεγχος του αιφνιδιασμού

Μια ομάδα που δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τον αιφνιδιασμό του αντιπάλου δεν μπορεί να περιμένει ότι θα έχει αποτέλεσμα με τις εναλλαγές άμυνας.Θα πρέπει λοιπόν να έχει οριστεί και να δοθεί σε κάποιον παίκτη ο ρόλος της ασφάλειας που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ο έλεγχος του πίσω μέρους του γηπέδου σε καταστάσεις αλλαγών κατοχής.Αυτός ο παίκτης στέκεται περίπου τέσσερα βήματα από τον κύκλο του φάουλ.Το καλύτερο θα ήταν αυτός ο παίκτης να είναι guard η ψηλός που δεν έχει έφεση στα ριμπάουντ.

Ιδανικές θέσεις για το επιθετικό ριμπάουντ

Η φωτογραφία δείχνει τις ιδανικές θέσεις για επιθετικό ριμπάουντ.Επίσης παρουσιάζει την ασφάλεια και τον έλεγχο του αιφνιδιασμού από τους παίκτες 1 και 2.Οι παίκτες 3,4,5 σχηματίζουν ένα τρίγωνο διεκδίκησης του ριμπάουντ.Ο παίκτης 2 είναι η μικρή ασφάλεια και ο παίκτης 1 η μεγάλη ασφάλεια.

Το πόσοι και ποιοι παίκτες θα πηδάνε για το επιθετικό ριμπάουντ είναι κάτι το οποίο θα πρέπει να γνωρίζουν οι παίκτες πριν το παιχνίδι.Απέναντι σε αργές ομάδες ας πούμε δεν χρειάζεται η ομάδα να έχει δυο ασφάλειες και σε άλλα παιχνίδια θα μπορούν να πηδούν όλοι για επιθετικό ριμπάουντ.

Ο παίκτης που αποτελεί την μικρή ασφάλεια τοποθετείται στην γραμμή των ελευθέρων βολών και έχει την ευθύνη να μαζέψει όλα τα μακρινά ριμπάουντ η να σώσει οποιαδήποτε κατοχή καταλήγει σε λάθος με την μπάλα να έρχεται προς το μέρος του.Την ίδια στιγμή αυτός ο παίκτης μπορεί να σταματήσει την δημιουργία ενός αιφνιδιασμού εν τη γενέσει του και να βοηθήσει τον παίκτη της μεγάλης ασφάλειας.Η τριάδα των παικτών που πηδούν για το επιθετικό ριμπάουντ είναι επίσης από τους λόγους που μπορούν να σταματήσουν έναν αιφνιδιασμό.

Οι τρεις αυτοί παίκτες σε περίπτωση που δεν κατορθώσουν να πάρουν το ριμπάουντ θα πρέπει να τρέξουν πολύ γρήγορα πίσω.Αυτός ο ζωτικός χώρος μεταξύ της ελεύθερης βολής και του καλαθιού θα πρέπει να προστατευτεί πάση θυσία από κάθε επιθετική ώθηση του αντιπάλου.Όταν η ομάδα καταφέρει να σταματήσει τον αιφνιδιασμό τότε όλοι οι παίκτες επιστρέφουν στις συνηθισμένες αμυντικές εργασίες τους.

Οι ομάδες που έχουν ομαλή μετάβαση από την επίθεση στην άμυνα και μπορούν να τρέξουν γρήγορα για να καλύψουν τα κενά συνήθως έχουν και τις πιο αποτελεσματικές άμυνες.Η αλλαγή άμυνας προϋποθέτει ότι ο αμυντικός πρέπει να είναι μια συμπαγής μονάδα έτοιμη να τρέξει και την ομάδα στην επίθεση.

Ο προπονητής σε κάθε προπόνηση θα πρέπει να αφιερώνει λίγο χρόνο σε αυτό το κομμάτι.Να χωρίζει την ομάδα σε πεντάδες έτσι ώστε κάθε φορά που θα επιτίθεται η ομάδα να εφαρμόζει ένα επιθετικό play χωρίς την παρουσία αμυντικών,να σουτάρει και στη συνέχεια οι παίκτες να παίρνουν τις θέσεις τους για την αποτροπή αιφνιδιασμού.Αν το σουτ είναι άστοχο οι ριμπάουντερς θα πρέπει να κάνουν κάθε προσπάθεια να βάλουν την μπάλα στο καλάθι την ίδια στιγμή που οι ασφάλειες θα κρατούν τις θέσεις τους.Αν το σουτ είναι εύστοχο τότε όλοι οι παίκτες θα πρέπει να τρέξουν γρήγορα πίσω.Η πρώτη τους προτεραιότητα θα είναι να προστατεύσουν το καλάθι από Lay-up η κοντινά jump shot.

Αφού οι παίκτες κατορθώσουν να αποτρέψουν τον αιφνιδιασμό θα πρέπει να γυρίσουν όσο το δυνατόν πιο γρήγορα στις αντίστοιχες αμυντικές εργασίες τους.Όταν τελειώσει η πρώτη πεντάδα η δεύτερη συνεχίζει κατά τον ίδιο τρόπο.

Στα οικογενειακά διπλά που θα παίζει η ομάδα ο προπονητής θα πρέπει να δίνει έμφαση στην χρησιμοποίηση ενός παίκτη σε ρόλο ασφάλειας χωρίς να χρειάζεται να είναι πάντα ο ίδιος.Όταν αυτή η μέθοδος τίθεται σε εφαρμογή η μικρή ασφάλεια έχει την ικανότητα να αναγνωρίσει αν μπορεί να συμμετέχει στο επιθετικό ριμπάουντ η όχι.Ωστόσο θα πρέπει να έχει κατανοήσει πλήρως πως ο πρωταρχικός του σκοπός δεν είναι αυτός όπως εξήγησα παραπάνω.

Η άμυνα επάνω σε Guard

H άμυνα επάνω σε guard είναι πολύ σημαντική για μια ομάδα.Οι διεισδύσεις μπορούν να καταστρέψουν μια άμυνα προτού ακόμα προλάβει να οργανωθεί διότι προκαλούν τομές και ρήγματα.Ορισμένες ομάδες προσπαθούν να οδηγήσουν τον χειριστή προς τις πλάγιες γραμμές η προσπαθούν να παίξουν άρνηση.

Άλλες ομάδες προσπαθούν να εξαναγκάσουν την μπάλα να πάει προς τον άξονα παίζοντας άμυνα άρνησης με το εξωτερικό πόδι.Αυτή η μέθοδος τοποθετεί την μπάλα σε ένα σημείο που η άμυνα είναι ισχυρότερη και μπορεί να βοηθήσει ο ένας τον άλλον.Ο χειριστής μπορεί να παγιδευτεί χωρίς ωστόσο να αποδυναμωθεί σημαντικά η υπόλοιπη άμυνα.

Υπάρχει όμως ακόμα μια σκέψη.Αρκετοί προπονητές παίζουν άμυνα στο δυνατό χέρι του χειριστή αναγκάζοντας τον να ντριμπλάρει με το αδύναμο.Η θέση άμυνας δεν έχει καμία σχέση με την τοποθέτηση του χειριστή μέσα στο γήπεδο.

Φυσικά ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει όποια επιλογή θέλει.Ανεξάρτητα όμως από αυτό για να λειτουργήσει θα πρέπει να δουλευτεί πολύ στην προπόνηση και να τελειοποιηθεί.Το σταμάτημα της ντρίμπλας του χειριστή αποτελεί πάντα ένα must για την άμυνα.

Σχεδόν όλοι οι προπονητές συμφωνούν ότι σε καταστάσεις πίεσης είναι καλό ο χειριστής να πιέζεται πριν το κέντρο.Οι περισσότεροι θεωρούν πιο συμφέρουσα λύση την πίεση στο εσωτερικό πόδι του χειριστή ενώ παράλληλα θα πρέπει να τον οδηγούν προς την πλάγια γραμμή με σκοπό να παγιδευτεί.Οι πλάγιες γραμμές είναι ιδανικές όχι μόνο για παγίδα αλλά και για κλοπή της μπάλας.

Η εικόνα δείχνει τις περιοχές που είναι ιδανικές για παγίδα.

Άμυνα στην baseline

Οι περισσότερες αμυντικές αδυναμίες για μια ομάδα παρουσιάζονται από τη γραμμή των ελευθέρων βολών μέχρι και την baseline.Τα λάθη σε αυτή την περιοχή καταστρέφουν οποιαδήποτε άμυνα.Η φύλαξη του χειριστή ο οποίος επιχειρεί drive σε αυτή την περιοχή καθώς και τα κοψίματα δημιουργούν επίσης συχνά προβλήματα.

Υπάρχει μόνο ένας αποτελεσματικός τρόπος για την φύλαξη του χειριστή που επιχειρεί drive από αυτή την περιοχή.Στην αρχή ο παίκτης θα πρέπει να παίζει overplay στο πόδι της baseline απέναντι σε οποιονδήποτε θεωρεί απειλή.Θα πρέπει να τον αποθαρρύνει.Αν κάποιος κατορθώσει να ξεκινήσει drive τότε ο αμυντικός θα πρέπει να τοποθετηθεί στη μέση της απόστασης μεταξύ του καλαθιού και του σημείου που ξεκίνησε το drive.H σωστή απόσταση του αμυντικού θα ωθήσει τον επιθετικό παίκτη σε φάουλ η σε λάθος.

Άμυνα σε παίκτη χωρίς μπάλα

Ακόμα κι αν η άμυνα στον χειριστή είναι τέλεια και τα drive στην baseline σταματήσουν η άμυνα θα αποτύχει αν οι παίκτες δεν παίζουν σωστή άμυνα στους αντιπάλους που κινούνται χωρίς την μπάλα.Θα πρέπει να τονίζεται κάθε φορά πως ο παίκτης που μαρκάρει αντίπαλο χωρίς μπάλα θα πρέπει να έχει πιο αυξημένη την προσοχή του.Δεν είναι ώρα ούτε χαλάρωσης,ούτε κουβέντας.

Μια γρήγορη φάση στην αδύνατη πλευρά με την ταυτόχρονη επιθετική κίνηση του αντιπάλου μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα να σημειώσουν καλάθι.Η παραπάνω εικόνα δείχνει την τοποθέτηση.Παρατηρήστε πόσο εύκολα ο Κ1 θα μπορούσε να αποφύγει ένα screen μακριά από την μπάλα.Η πίεση πρέπει να είναι στην δυνατή πλευρά.Πρέπει να υπάρχει πίεση στον χειριστή όταν δεν έχει δικαίωμα ντρίμπλας.Πίεση επίσης επάνω στην ντρίμπλα.Πίεση στους παίκτες που κόβουν μέσα στο καλάθι.Άμυνα άρνησης στους παίκτες που είναι σε απόσταση μια πάσας.Δεν πρέπει να παίρνει κανείς την μπάλα εκεί που θέλει.

Ο παίκτης θα πρέπει να χρησιμοποιεί το σώμα του για καλύτερο έλεγχο.Πρέπει να είναι ένα βήμα μπροστά από τους παίκτες που κόβουν και να επιδιώκουν την επαφή ώστε να κερδίζουν φάουλ.Είναι λίγοι οι παίκτες που μπορούν να πάρουν τέτοια φάουλ βέβαια αλλά τουλάχιστον προσπαθήστε.

Άμυνα απέναντι στον ψηλό

Η καλύτερη άμυνα απέναντι σε ψηλό παίκτη είναι να μην επιτραπεί να πάρει την μπάλα στο Post.Πρέπει η άμυνα να παίζετε από την πλευρά της μπάλας και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμα και άμυνα από μπροστά.Ωστόσο αυτό κάνει ευάλωτη την άμυνα στην lob pass.

Γι αυτό το λόγο είναι χρήσιμο να γνωρίζουν όλοι από πριν αν ο συγκεκριμένος παίκτης μπορεί να βλάψει την ομάδα με το σουτ και το drive η με τα επιθετικά ριμπάουντ.Ανάλογα με την απάντηση τοποθετείται η άμυνα και οι επιλογές.

Αν ο παίκτης είναι απειλή για τα επιθετικά ριμπάουντ  δεν θα πρέπει η άμυνα να παίζει από μπροστά.Αν όμως είναι επικίνδυνος στο σουτ τότε η άμυνα θα παίζει κοντά στη μπάλα.Πρέπει ο παίκτης να βάλει τα δυνατά του και να απαγορεύσει τις πάσες εκεί.Η βοήθεια από την αδύνατη πλευρά μπορεί να λύσει επίσης μερικά προβλήματα.Γενικά θα πρέπει να αποφευχθεί η πάσα προς το low post σε ψηλούς παίκτες.

Η αξία της καλής άμυνας

Οι παίκτες θα πρέπει να γνωρίζουν απόλυτα την αμυντική φιλοσοφία του προπονητή.Θα πρέπει ο κάθε παίκτης να γνωρίζει ακριβώς το τι πρέπει να κάνει.Ποτέ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται αν είναι κακώς πρετοιμασμένοι.Το 1/3 των προπονήσεων θα πρέπει να είναι αφιερωμένο επάνω στις βασικές αμυντικές αρχές και στην πρακτική των διαφόρων πλάνων επάνω στις άμυνες που θα χρησιμοποιηθούν.

Η σωστή διδασκαλία θα επιτρέψει στον προπονητή να κάνει πολλά και διαφορετικά πράγματα επάνω σε αυτό τον τομέα.Η σκληρή δουλειά θα δώσει το πλεονέκτημα και την ικανοποίηση ότι η ομάδα έχει κάνει το καλύτερο δυνατό προκειμένου να έρθει το κατάλληλο αποτέλεσμα.